Meme Kanserinde Psikososyal Desteğin Kritik Önemi

Pembe ekim olarak da adlandırılan ekim ayı tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de ''Meme Kanseri Farkındalık Ayı'' kabul edilmiştir. Pembe kurdele ise bu ayda yürütülen farkındalık ve bilinçlendirme çalışmalarının evrensel sembolüdür. Bu blog yazısında meme kanserinde psikososyal desteğin önemi, aile ve yakın çevre nelere dikkat etmeli, nasıl davranmalı konularına değineceğiz.

Meme Kanseri Yaygınlığı

Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre meme kanseri en yaygın kanser türü olarak (kadınlarda daha fazla) bildirilmesine rağmen yüksek bir sağ kalım oranına sahiptir. Bu konuda farkındalık kazanmak ve çevremizi bilinçlendirmek önemli bir sorumluluktur.

Psikososyal Destek Nedir?

Bireylerin yaşadıkları zorlayıcı yaşam olayları karşısında psikolojik ve sosyal açıdan iyilik hallerini korumalarını, yeniden kazanmalarını veya güçlenmelerini amaçlayan destek türüdür.

Temel Hedefleri

-Psikolojik iyilik halini desteklemek

-Psikolojik sağlamlığı artırmak

-Aile, arkadaş gibi sosyal bağları yeniden kurmak ve güçlendirmek

-Bireysel baş etme becerilerini geliştirmek

-Yalnızlaşmayı ve dışlanmayı önlemek

-Kriz anlarında sağlıklı karar alma süreçlerini desteklemek

-Eğitim, iş, aile gibi alanlara uyumu desteklemek

-Gerekli durumlarda bireyleri profesyonel desteğe yönlendirmek

Meme Kanserinde Psikososyal Desteğin Kritik Önemi

Meme kanseri tanı, tedavi ve sonraki süreçte fiziksel, psikolojik ve sosyal uyumunu etkilemesinden dolayı bireyin psikososyal uyumunun bozulmasına, aile ve sosyal ilişkilerinin olumsuz etkilenmesine yol açabilmektedir. Tedavide yaşam kalitesinin artması uzmanlar tarafından önemli bir sonuç ölçütüdür. Yapılan çalışmalarda, sosyal desteğin bireylerde koruyucu ve tamponlayıcı faktör olduğu belirtilmiştir. Bu noktada bireyin psikososyal destek alması kritik bir görevi üstlenmektedir. Dahası bu çalışmalarda yer alan bireyler, öncelikli olarak ailelerinden, eşlerinden, arkadaşlarından, meme kanserini atlatmış kişilerden ve sağlık uzmanlarından pratik ve duygusal desteğe ihtiyaç duyduklarını bildirmişlerdir. Bu destekler, bireylerin etkinliklere katılmalarına, topluma katkıda bulunmalarına, deneyimleri hakkında konuşmalarına ve sıkıntıyla başa çıkmalarına yardımcı olmuştur. Paylaşılan deneyimler sayesinde diğer kişilerden gelen destek burada çok önemli bir rol oynamaktadır.

Meme Kanserinde Aile ve Yakın Çevre Nelere Dikkat Etmeli? Nasıl Davranmalı?

Tanı alan bir bireyin tedavi sürecinde aile ve yakın çevresinin tutumu hastalıkla baş etmesinde son derece önemlidir. Duygusal destek, sabır, anlayış ve günlük yaşamda pratik yardımlar bireyin hem fiziksel hem psikolojik sağlığını olumlu yönde etkileyecektir.

Duygusal Destek Sağlayın, Yargılamayın

-Bireyin korku, üzüntü, öfke gibi duygular yaşaması normaldir. Bu duygulara saygı gösterin. Ona insan olduğunu duygusal iniş çıkışlar yaşamasının normal olduğunu aktarın.

-''Güçlü olmalısın'' gibi zorlayıcı cümlelerden kaçının, onun duygularını bastırmasına neden olur.

-''Ben buradayım, ne zaman istersen konuşabiliriz'' gibi cümlelerle destekleyin.

Dinleyin, Tavsiye Vermeye Çalışmayın

-Bireyi önyargısız ve eleştirmeden dinleyin. Bazen sadece dinlemek bile en etkili desteği sağlar.

-''Senin yerinde olsam...'' gibi cümlelerden kaçının. Herkes yaşadığı süreci anlaması ve yönetmesi farklıdır.

Tedavi Sürecinde Yanında Olun

-Tedavi süreci yıpratıcı olabildiğinden doktor randevularında yanında olmanız ona güven verir.

Mahremiyete ve Özerkliğe Saygı

- Birey yalnız kalmak isteyebilir. Bu onun size değer vermediği anlamına gelmez, kendini toparlamak isteyebilir.

-Onun yerine kararlar almayın. Bu durum bireyin kontrol duygusunu zedeyelebilir.

-Tedavi sürecinde bireyin aldığı kararlara (ne zaman insanlarla görüşmek istediği, dış görünüşle ilgili kararlar) saygı gösterin.

Günlük Yaşamda Destek Olun

-Ev işleri, çocuk bakımı, yemek hazırlığı gibi konularda destek olun. Onun yükünü hafifletmeniz duygusal stresinin azalmasını sağlayacaktır.

Pozitif ve Gerçekçi Olun

-Abartılı iyimserlikten kaçının. ''Hiçbir şeyin yok, geçer gider'' şeklinde cümleler bireyin kendisini anlaşılmamış ve duygularının değersiz olduğunu algılamasına yol açabilmektedir.

-Umudu destekleyin ama gerçeklerden kopmayın. ''Zor bir süreç ama birlikte atlatacağız'' gibi destekleyici cümleler kurun. Birey anlaşıldığı ve bu süreçte yalnız olmadığını hissedecektir.

Görünüm ve Beden Algısıyla İlgili Hassasiyet Gösterin

-Tedavi sürecinde saç dökülmesi, meme kaybı gibi fiziksel etkilerle karşılaşılabilir.

-Bu konular hakkında konuşurken nazik olun, istemedikçe gündeme getirmeyin.

-Onun bu etkilerden sonra nasıl hissettiğini anlamaya çalışmak en değerli destektir.

Gerektiğinde Profesyonel Destek Alın ve Almaya Teşvik Edin

- Bireyi gerekli durumlarda profesyonel destek alma konusunda cesaretlendirin. Terapi ve destek gruplarından yardım almak bireyin ruhsal durumuna iyi gelecektir.

-Tedavi süreci sadece bireyi değil aile ve yakın çevre için de yıpratıcı olabilmektedir. Onu desteklerken siz de zorlanabilirsiniz. Kendi duygularınızı da ihmal etmeyin. Gerektiğinde profesyonel yardım almak en sağlıklısıdır.

Unutulmamalıdır ki meme kanseriyle mücadele sadece tıbbi bir süreçten ibaret değildir aynı zamanda psikolojik, duygusal ve sosyal etkenleri bir arada içerir. Bu süreçte sevgi, anlayış ve sabır en az ilaçlar kadar iyileştirici olabilir.