Mutluluk Nedir? Psikolojik İyi Oluşun İzinde Bir Yolculuk

Son dönemde insanlar ‘mutluluğa giden yolları’ veya ‘mutlu olmanın formülü’ gibi araştırmalar yapıyorlar. Mutluluğa giden yolu merak ediyorlar ancak mutluluk nedir ve anlam ifade ediyor? gibi soruların cevaplarını bilemeyebiliyorlar. Çünkü mutluluk insanlar için bir hedef haline gelmiş durumda. Biz de bu yazımızda, sorularınıza yanıt bulabilmeniz için mutluluk kavramını detaylandırıyor olacağız.

Mutluluk Nedir?

Mutluluk her insanın arzusudur. Bu sebeple hep peşine düşülmüş, hep aranan bir konumda olmuştur. Mutluluğun birçok tanımı vardır. Öncelikle düşünmenizi istiyoruz; mutlu olduğunuz anlar hangileri? Neredeydiniz? Kimler vardı?

Mutluluk, bireyin kendini tatmin olmuş, iyi hissettiği bir ruh halidir. Bu ruh hali, çevresel faktörlerden etkilenebilmektedir. İnsanların yaşam biçimleri, sosyal etkileşimleri, hayattan beklentileri mutluluğa dair olan algısını değiştirebilmektedir. Mutluluk dediğimiz derin bir anlam taşır, anlık bir keyif hali değildir. Evet, mutluluk bir duygudur. Nasıl olumsuz bir duygu yaşadığımızda üzülüyorsak, güzel şeyler yaşadığımızda mutluluk duygusunu da hissedebiliyoruz.  Ancak bir de başka bir kavramı olan psikolojik iyi oluş halidir. Psikolojide mutluluk kavramı iyi oluş hali olarak tanımlanmaktadır. İyi olma hali ise ruh sağlığının yerinde olması; stresli durumların üstesinden gelmesi, yeteneklerinin farkında olması anlamına gelmektedir. Ayrıca tatmin edici ilişkiler kurması, kişinin kendisini başarılı hissetmesi, genel olarak keyifli hissetmesi ile desteklenmektedir. İyi oluş, bireylerin yaşamlarından aldıkları doyum ve olumlu duyguların toplamıdır. Kişinin yaşadığı yaşamı beğenme derecesidir. 

Yapılan araştırmalarda iyi olma hali, üç bağımsız unsurla açıklanır: olumlu duyguların varlığı, olumsuz duyguların azlığı ve yaşam doyumu. Kişiler birçok olumlu, az sayıda olumsuz duygu yaşadıklarında ve yaşamlarından memnun olduklarında yüksek iyi olma haline ulaşırlar. Yaşam doyumunun ölçümü kişinin beklentileri ile elde ettiklerini karşılaştırarak yapılmaktadır. Özetle, insanlar birçok olumlu ve çok az olumsuz duygu hissettiğinde, ilgi çekici aktivitelerde bulunduklarında, birçok sevinç ve çok az acı yaşadıklarında ve yaşamlarından memnun olduklarında yüksek bir öznel iyi olma yaşamaktadırlar (Diener, 2000). 

Mutluluk Bizim Elimizde mi?

Kısa süreli anlık mutluluklar, duygu olarak anlık yaşadığımız mutluluk dışsal faktörlere bağlıdır. Ancak kalıcı olan iyi olma hali kişilerin kendi elindedir. Kişinin kendi elinde olması demek, farklı bakış açıları geliştirmesiyle alakalıdır. Kişinin kendi öz saygısını kazanmış olması, kendi yeteneklerinin farkında olması, üretken olmak, sosyalleşmek, ilişkiler kurmak, fiziksel aktivitelere katılmak, kaygıyı azaltmak iyi oluş halini desteklemektedir. Ayrıca, geçmiş ve gelecek arasında kalmak yerine şimdiki ana odaklanmak da iyi olma halini olumlu yönde etkilemektedir. Olumsuz ve olumlu tüm duyguları kabul etmek ve şefkat duygusu geliştirmek kalıcı mutluluğun formüllerindendir. İyi oluş, olumsuz duyguların yaşanmayacağı anlamına gelmez, o duygularla da ‘iyi olma’yı desteklemeye devam etmektir. 

Şunu unutmamak gerekir ki, tamamen mutlu bir hayat sürmek mümkün değildir. Bu sebeple mutluluk bir hedef değildir. Ulaşmak istediğiniz hedefler olabilir, ulaştığınızda sonuç olarak mutlu hissedebilirsiniz. Ancak bu yine daimi bir mutluluğu getirmeyecektir. Hayatın her anı mükemmel değildir ve mutluluk, yalnızca olumlu anları değil, zorlukları da kabul edebilmekten geçer. Hedeflenmesi gereken tüm duygularla birlikte, hayattan doyum aldığımız iyi olma hali olmalıdır.